Z roku na rok czerń oraz kontrast obrazu w telewizorach które wykorzystują matryce LCD ulegają polepszeniu dzięki rozwijaniu technologii strefowego wygaszania matrycy. Telewizory w technologii Mini LED są bez wątpienia jednymi z lepszych pod tym względem i są w stanie mocno zbliżyć się do efektów uzyskiwanych przez matryce OLED. Są one jednak bardzo drogie, a większość ludzi na ten moment posiada telewizory wyposażone w standardowe matryce z małą ilością stref wygaszania podświetlenia co sprawia, że podczas oglądania w nocy czerń widocznie świeci. Istnieje pewna technika, która pozwoli nam na polepszenie postrzegalnej czerni w telewizorach LCD (nawet tych tańszych), a używają jej nawet filmowcy w profesjonalnych studiach. Mowa tutaj o zastosowaniu podświetlenia za ekranem, które skutecznie sprawi, że czerń w naszym telewizorze wyda się o wiele bardziej głęboka.
Podświetlenie za ekranem telewizora = lepsza czerń. Jak to działa?
Zastosowanie podświetlenia za ekranem zwiększa postrzegalny kontrast obrazu oraz głębię czerni za sprawą zjawiska nazwanego „Kontrastem symultanicznym”. Zjawisko to polega na wzajemnym oddziaływaniu sąsiadujących kolorów podczas ich jednoczesnego widzenia. Ludzkie oko zauważa wtedy większe różnice między kolorami niż w rzeczywistości lub kolory identyczne widzi jako różne. Jak to ma się do podświetlenia ściany za telewizorem?
Oba kwadraty umieszczone w środku są takiego samego koloru
Na tej prostej grafice symulującej opisywany efekty możemy zauważyć jaką różnice robi tło znajdujące się za prostokątami umieszczonymi w środku. Oba te prostokąty są dokładnie tego samego koloru i mimo że nie są one w 100% czarne, to prostokąt umieszczony na jaśniejszym tle wygląda jakby był ciemniejszy. Podobny efekt uzyskamy umiejętnie korzystając z podświetlenia umieszczonego za telewizorem LCD.
Dla maksymalizacji postrzeganego kontrastu ważna są także ustawienia telewizora. Odpowiedzią jest tu odpowiednia kalibracja. Pozwala ona zwiększyć dodatkowo kontrast o 10 – 20%.
Kolejnym ważnym aspektem montażu oświetlenia za TV jest zniwelowanie zmęczenia oczu zwłaszcza podczas oglądania w półmroku. Gdy nasze oczy zaadaptują się do ciemnego pomieszczenia, każde intensywne światło będzie sprawiać, że nasze oczy będą się nadwyrężać. Podczas gdy ściana za telewizorem będzie podświetlona, nasze oczy odetchnął z ulgą, a my będziemy mogli cieszyć się niezakłóconym seansem.
Zastosowanie w studiach filmowych i norma ITU-R Bt.2035
Od lat filmowcy korzystają z tego triku podczas pracy w studiu filmowym. Pomaga to im lepiej skupić się na swojej pracy oraz zniwelować zmęczenie wzroku. Optymalne warunki oświetleniowe w pomieszczeniu studyjnym w tym podświetlenie przestrzeni za monitorem opisane jest w normie „ITU-R Bt.2035”, którą można przestudiować klikając w ten link. W skrócie mówi ona, że optymalne oświetlenie pomieszczenia powinno wynosić 10 lumenów na m2, a oświetlenie przestrzeni za ekranem pomiędzy 8% a 12% jasności referencyjnej bieli. Czynnikiem branym pod uwagę przez filmowców jest również temperatura podświetlenia, która powinna być dokładnie taka lub zbliżona do referencyjnej bieli (w większości przypadków jest to biel D65 – 6500K).
Jak wybrać odpowiednią taśmę LED do podświetlenia przestrzeni za telewizorem?
Na rynku dostępnych jest wiele opcji oświetleniowych, w które możemy się zaopatrzyć. Najpopularniejsze są zwykłe taśmy LED i RGB LED, które możemy kupić w prawie wszystkich sklepach z elektroniką, bądź serwisach aukcyjnych. Są one bardzo proste do zamontowania i kontrolowania, ponieważ montaż polega na przyklejeniu taśmy do obudowy telewizora, a sterowanie przebiega poprzez dołączany do zestawu pilot.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze taśmy LED?
- Długość taśmy – taśma LED o długości 5 metrów będzie odpowiednia dla telewizorów o przekątnych od 50 do 65 cali;
- Moc świetlna taśmy – optymalną mocą będzie 5-10W na każdy metr taśmy;
- Rodzaj pilota – pamiętajmy, że przy wyborze taśmy z pilotem na podczerwień możemy mieć problem z wygodnym kontrolowaniem oświetlenia, najlepiej wybrać taśmę na pilot radiowyl;
- Zasilacz – większość tańszych zestawów posiada klasyczny zasilacz, który podłączamy do gniazdka. Zdecydowanie wygodniejszą opcją będzie wybór zestawu z zasilaniem USB. Możemy wtedy podpiąć taśmę bezpośrednio do portu USB w telewizorze.
Jak poprawnie zamontować taśmę LED na telewizorze?
Montaż oświetlenia nie jest skomplikowany, jeżeli wybraliśmy odpowiednią do naszego telewizora taśmę. Większość taśm jest samoprzylepna i powinna mocno przywrzeć do obudowy telewizora. Jeżeli chodzi o miejsce montażu, to żeby uzyskać najlepszy efekt należy umieścić taśmę w około 10-centymetrowym odstępie od krawędzi TV. Warto również pozostawić za telewizorem tyle miejsca, aby światło mogło dotrzeć do ściany i rozejść się równomiernie. W przypadku wyboru taśmy ze standardowym zasilaczem trzeba pamiętać o umieszczeniu go blisko źródła zasilania.
System Philips Ambilight – najlepszy wybór to nowy telewizor?
Warto również wspomnieć o telewizorach, które fabrycznie oferują tylne podświetlenie. Firma Philips jako jedyna oferuje swoje telewizory wyposażone w taśmy LED, które są mocno zintegrowane z systemem telewizora i oferują bardzo bogate możliwości konfiguracji efektów świetlnych. Producent nazwał swoje rozwiązanie „Ambilight„, a dostępne jest one nawet w tych tańszych modelach telewizorów LCD.
Dla maksymalizacji postrzeganego kontrastu ważne są także ustawienia telewizora. Odpowiedzią jest tu odpowiednia kalibracja. Pozwala ona zwiększyć dodatkowo kontrast o 10 – 20%.